Για πρώτη φορά υπάρχει τόση αβεβαιότητα για τις επόμενες θέσεις κορυφής στην ΕΕ.
Στις 10 Ιουνίου, την επομένη των ευρωεκλογών, αρχίζει η πραγματική μάχη με την κατανομή των τεσσάρων κορυφαίων ευρωπαϊκών θέσεων και δεκάδων μικρότερων μεταξύ των κύριων πολιτικών οικογενειών.
Πρώτα απ’ όλα, οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για τους επόμενους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και για τον επόμενο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.
Όπως αποκαλύπτει το Politico, τα πολιτικά τζόκεϊ και οι εικασίες για τις κορυφαίες θέσεις συνεχίζονται εδώ και μήνες στο παρασκήνιο, ιδίως καθώς η αναμενόμενη άνοδος της ακροδεξιάς φαίνεται ότι θα αναμείξει τις παραδοσιακές δυναμικές εξουσίας.
Αυτοί οι ηγέτες θα καθορίσουν την πολιτική πυξίδα του μπλοκ μέχρι το 2029. Εξίσου αποκαλυπτικό θα είναι το ποιος θα βγει με «άδεια χέρια» εν μέσω των διαπραγματεύσεων, αποκαλύπτοντας το κέντρο εξουσίας στη νέα ΕΕ.
Οι ημερομηνίες «κλειδιά»
10 Ιουνίου: Βρυξέλλες
Όπως γράφει το Politico, τη Δευτέρα 10 Ιουνίου, τα πιο ισχυρά πολιτικά μυαλά θα πάρουν τα αποτελέσματα των εκλογών και θα παίξουν διάφορα σενάρια.
Εάν το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα αισθανθούν ενθαρρυμένοι να προτείνουν τη σημερινή επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για δεύτερη θητεία.
Το ΕΛΚ και το δεξί χέρι της φον ντερ Λάιεν, ο Μπιόρν Σάιμπερτ, θα κάνουν αμέσως τους υπολογισμούς για να ελέγξουν αν η πλειοψηφία των 361 ψήφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι εφικτή.
Στις περισσότερες εθνικές εκλογές, ο αριθμός των εδρών ανά κόμμα είναι προφανής μόνο όταν έχουμε τα τελικά αποτελέσματα. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι ευρωβουλευτές δεν γίνονται επίσημα μέλη μιας πανευρωπαϊκής πολιτικής ομάδας μέχρις ότου όλες οι ομάδες συναντηθούν και συμφωνήσουν επίσημα για τη συμμετοχή τους.
Σε αυτές τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές, το Κοινοβούλιο θα είναι απασχολημένο με τη σύναψη συμφωνιών, καθώς οι ομάδες προσπαθούν να καταπιούν τα εθνικά κόμματα, δελεάζοντάς τα με μικρά «βραβεία», όπως θέσεις συντονιστών επιτροπών με επιρροή.
Η απερχόμενη πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, η οποία διεκδικεί μια δεύτερη θητεία δυόμισι ετών, θα συγκαλέσει πιθανότατα στις 11 Ιουνίου συνάντηση των σημερινών αρχηγών των πολιτικών ομάδων για να κάνει απολογισμό των αποτελεσμάτων.
Μόλις προκύψει ένα όνομα από το Συμβούλιο, οι ομάδες θα διαπραγματευτούν για να εντάξουν τις πιο αγαπημένες τους πολιτικές στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής – και θα απειλήσουν ότι δεν θα τις υποστηρίξουν αν δεν πουν ναι.
Στις πρώτες συνεδριάσεις των ομάδων, που έχουν προγραμματιστεί μεταξύ 18 Ιουνίου και 3 Ιουλίου, οι ομάδες θα εκλέξουν επίσης τους νέους ηγέτες τους, καθώς θα διαφαίνεται η νέα πολιτική σύνθεση του Κοινοβουλίου. Ωστόσο, νέες ομάδες μπορούν να δημιουργηθούν ανά πάσα στιγμή.
13-15 Ιουνίου: Απουλία, Ιταλία
Δεν θα υπάρξουν επίσημες συμφωνίες στη σύνοδο G7. Αλλά δεδομένου ότι είναι η πρώτη φορά μετά τις εκλογές που η φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θα δουν ο ένας τον άλλον, ο διαχωρισμός των κορυφαίων θέσεων θα αποτελέσει αναπόφευκτα μια σημαντική συζήτηση στο ξενοδοχείο πέντε αστέρων Borgo Egnazia.
17 Ιουνίου: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Βρυξέλλες
Οι ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν σε δείπνο για μια άτυπη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Μην περιμένετε ακόμη συμφωνίες για κορυφαίες θέσεις, καθώς θα είναι η πρώτη επίσημη συζήτηση επί του θέματος, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Τα πολιτικά κόμματα θα έχουν εσωτερικές συναντήσεις με τους αντίστοιχους ηγέτες τους για να συζητήσουν τη στρατηγική πριν κατευθυνθούν προς το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για δείπνο.
Για παράδειγμα, το ΕΛΚ – του οποίου επικεφαλής διαπραγματευτές στο Συμβούλιο θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης της Ελλάδας και ο Ντόναλντ Τουσκ της Πολωνίας (ο οποίος προήδρευσε των ίδιων διαπραγματεύσεων ως πρόεδρος του Συμβουλίου το 2019) – προτίθεται να επαναβεβαιώσει την υποστήριξή του προς την φον ντερ Λάιεν. Μένει να δούμε πόση δύναμη θα έχουν οι πολιτικοί διαπραγματευτές κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αλλά αξίζει να τους παρακολουθούμε. «Σας παρακαλώ, μη με ρωτάτε για ονόματα», δήλωσε ο Τουσκ σε αυτό το σημείο του τελευταίου κύκλου.
Προτού το Συμβούλιο προτείνει ένα όνομα, ο Μισέλ θα επισκεφθεί πιθανότατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να διαβουλευτεί με τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων, όπως ακριβώς έκανε ο Τουσκ το 2019.
27-28 Ιουνίου: Συμβούλιο, Βρυξέλλες
Η ελπίδα των πρωτευουσών της ΕΕ είναι να έχουν έτοιμη μια συμφωνία για τις κορυφαίες θέσεις σε αυτή τη σύνοδο κορυφής. Οι κύριες πολιτικές οικογένειες – το ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι (που συμμετέχουν ως Renew Europe στο Κοινοβούλιο) – θα απαιτήσουν η καθεμία ένα κομμάτι της «πίτας».
Οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να συμφωνήσουν για όλες τις κορυφαίες θέσεις ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία μεταξύ των διαφόρων πολιτικών ομάδων, τη γεωγραφική ποικιλομορφία και την ισορροπία μεταξύ των φύλων. Οι 27 ηγέτες της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν για τον πρόεδρο της Επιτροπής με ειδική πλειοψηφία – πλειοψηφία των χωρών που εκπροσωπούν την πλειοψηφία του πληθυσμού της Ευρώπης, αλλά ο πήχης είναι χαμηλότερος για τις άλλες θέσεις.
Δεν είναι δεδομένο ότι θα αποφασίσουν τα πάντα ταυτόχρονα.
Οι ηγέτες ίσως χρειαστούν σαφήνεια ότι η φον ντερ Λάιεν θα κερδίσει αρκετή υποστήριξη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτού συμφωνήσουν για το υπόλοιπο πακέτο. Για να επανεκλεγεί, η φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να την υποστηρίξουν 361 από τους 720 ευρωβουλευτές. Λαμβάνοντας υπόψη ότι είχε μια οριακή πλειοψηφία εννέα ψήφων το 2019, αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα, δεδομένου ότι αυτή τη φορά πιθανότατα θα αντιμετωπίσει ένα μεγαλύτερο ακροδεξιό ποσοστό σε συνδυασμό με ένα μικρότερο μπλοκ των Πρασίνων.
Στη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες θα υπογράψουν επίσης τη Στρατηγική Ατζέντα, ένα έγγραφο που συμφωνείται κάθε πέντε χρόνια από τους ηγέτες της ΕΕ για να περιγράψει τους στόχους του μπλοκ για την επερχόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
16 Ιουλίου: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Στρασβούργο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ξεκινήσει τη νέα του θητεία με 720 νομοθέτες. Η πρώτη τους προτεραιότητα θα είναι να ψηφίσουν για τον πρόεδρό τους. Συνήθως πρόκειται για μια μοιρασιά μεταξύ του ΕΛΚ – η Μαλτέζα ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Μετσόλα κάθεται σήμερα στο θρόνο – και των Σοσιαλιστών. Είναι πιθανό μια παρόμοια συμφωνία να συμβεί αυτή τη φορά, επιτρέποντας ίσως στη Μετσόλα να παρατείνει τη θητεία της με ένα μέλος του S&D να αναλαμβάνει το 2026.
Μέχρι τότε, οι πολιτικές ομάδες του Κοινοβουλίου θα πρέπει να έχουν καταλήξει σε μια προ-μαγειρεμένη συμφωνία για ένα συνολικό πακέτο εσωτερικών ρόλων που θα εκτείνεται από τους αντιπροέδρους μέχρι τους προέδρους των επιτροπών. Περίπου 100 ρόλοι είναι διαθέσιμοι.
Η συμφωνία θα πρέπει σε γενικές γραμμές να βασίζεται στο αντίστοιχο μέγεθος των πολιτικών ομάδων, ακολουθώντας ένα σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης. Παρόλα αυτά, η πολιτική εμπλέκεται, ειδικά όταν πρόκειται για την επιβολή ενός cordon sanitaire για να εμποδιστεί η ακροδεξιά ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» να αποκτήσει θέσεις-κλειδιά.
Στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο θα πρέπει να προγραμματίσει ψηφοφορία για να επικυρώσει τον υποψήφιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την προεδρία της Επιτροπής.
Προς το παρόν, οι Πράσινοι, οι Σοσιαλιστές και οι Ανανεωτικοί θέλουν να προγραμματίσουν την ψηφοφορία κατά την εβδομάδα της ολομέλειας του Ιουλίου, ώστε να αφήσουν λιγότερο χρόνο στους δεξιούς να βάλουν τα «νύχια» τους στη φον ντερ Λάιεν ή σε όποιον άλλον προταθεί, αντί να περιμένουν μέχρι την επόμενη συνεδρίασή τους τον Σεπτέμβριο. Το ΕΛΚ αρχικά απαίτησε ψηφοφορία τον Σεπτέμβριο, αλλά φαίνεται να έχει υποχωρήσει από αυτή την απαίτηση τώρα.
Εάν ψηφίσουν και ο υποψήφιος – ας πούμε, η φον ντερ Λάιεν – απορριφθεί, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα έχει στη συνέχεια έναν ακόμη μήνα για να βρει μια εναλλακτική λύση. Αυτό θα ήταν μια άνευ προηγουμένου πολιτική κρίση για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ημερομηνία άγνωστη: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Βρυξέλλες
Μόλις ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξασφαλίσει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ηγείται μιας μεταβατικής ομάδας για τη συγκρότηση του νέου εκτελεστικού οργάνου.
Κάθε χώρα παίρνει ένα χαρτοφυλάκιο και εναπόκειται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ορίσουν τους επιτρόπους τους. Την τελευταία φορά, η φον ντερ Λάιεν ζήτησε από κάθε χώρα να προτείνει δύο υποψηφίους – έναν άνδρα και μια γυναίκα. Αν επιστρέψει για δεύτερη θητεία, μπορούμε να περιμένουμε την ίδια διαδικασία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής κατέχει εξουσία σε αυτή τη διαδικασία δημιουργώντας χαρτοφυλάκια και μοιράζοντάς τα μεταξύ των επιτρόπων. Μπορούμε να περιμένουμε μια μάχη με «νύχια και με δόντια» για να καθορίσουμε ποιος θα πάρει τι, ειδικά τα πιο επιφανή χαρτοφυλάκια όπως ο ανταγωνισμός, η άμυνα και το εμπόριο.
Ορισμένοι από τους επιτρόπους θα είναι προκαθορισμένοι, καθώς οι ηγέτες από χώρες με μεγαλύτερη επιρροή, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, θα ζητήσουν εγγυήσεις από τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους.
Ένας από τους 27 επιτρόπους – επί του παρόντος ο Ισπανός Ζοζέπ Μπορέλ – κατέχει το διπλό καπέλο του αντιπροέδρου της Επιτροπής και επίσης του ύπατου εκπροσώπου για τις εξωτερικές υποθέσεις και την πολιτική ασφάλειας. Ο αντικαταστάτης του πρέπει πρώτα να διοριστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία και στη συνέχεια να λάβει τη σύμφωνη γνώμη του προέδρου της Επιτροπής.
Ημερομηνία άγνωστη: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Βρυξέλλες ή Στρασβούργο
Αφού ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μια ιδέα για το επερχόμενο εκτελεστικό όργανο, υπάρχει μια άλλη δημοκρατική δοκιμασία.
Κάθε υποψήφιος επίτροπος αντιμετωπίζει μια δοκιμασία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο χρησιμοποιεί αυτή την ευκαιρία ως επίδειξη δύναμης. Συνήθως, τουλάχιστον ένας επίτροπος αποτυγχάνει στο τεστ, οπότε η αντίστοιχη πρωτεύουσα πρέπει να στείλει στις Βρυξέλλες έναν νέο υποψήφιο.
Το Κοινοβούλιο ανέβασε τους τόνους φέτος και απαιτεί ένα πλήρες οργανόγραμμα των 27 και των ρόλων τους πριν από την έναρξη των ακροάσεων. Έχει ενισχύσει τις ανακρίσεις, καθιστώντας τις τετράωρες μαραθώνιες ανακρίσεις, με ερωτήσεις ομαδοποιημένες ανά πολιτική παράταξη. Τρεις υποψήφιοι απέτυχαν την προηγούμενη φορά.
Ίσως γύρω στον Νοέμβριο, όταν οι ΗΠΑ θα πραγματοποιήσουν τις εκλογές τους, οι ευρωβουλευτές θα πραγματοποιήσουν ψηφοφορία για το σύνολο του Σώματος των Επιτρόπων – η οποία δεν θα είναι μυστική ψηφοφορία και θα χρειάζεται έγκριση μόνο με απλή πλειοψηφία. Οι Επίτροποι μπορούν στη συνέχεια να συνεχίσουν τη δουλειά τους, εφόσον η ψηφοφορία είναι υπέρ τους.
1 Δεκεμβρίου: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Βρυξέλλες
Ο διάδοχος του Σαρλ Μισέλ αναλαμβάνει καθήκοντα προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκλέγεται από τους ηγέτες της ΕΕ – και το Κοινοβούλιο δεν έχει λόγο.
Μόλις όλοι είναι στη θέση τους, η νέα ομάδα της ΕΕ είναι έτοιμη να ξεκινήσει.
AΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR