Του Γιώργου Ουρανού
Τίποτε πιο αισιόδοξο για τη ζωή, από ένα χαρούμενο πρόσωπο !
Προσπαθώντας να περιγράψουμε τη φιλοσοφική ‘’περί ζωής’’ θεώρηση των Ελλήνων, εκτιμούμε πως θα ήταν αρκετό να αναφερθούμε σε δύο νοήσεις τους:
– Στην επιθυμία τους για ευζωία
– και στη δυνατή τους πίστη στη δημοκρατία και τους θεσμούς της.
Η ίδια φυλή στον ίδιο τόπο
Ανατρέχοντας την παγκόσμια ιστορία, δεν βρίσκουμε και πολλούς λαούς που για χιλιετίες να κατοικούν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο. Ωστόσο μαζί με τα Αρχαία Ελληνικά φύλα, ανακαλύπτουμε πως και οι Αρχαίοι Ρωμαίοι, οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Πέρσες, οι Ινδοί, οι Αρχαίοι Κινέζοι, καθώς και τα Σλαβικά φύλα της Κεντροανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την ενότητα . Όλοι αυτοί, αφού ανέπτυξαν σπουδαίους πολιτισμούς, κατάφεραν να περάσουν στην τελευταία χιλιετία ως ανεξάρτητοι και κυρίαρχοι στον χώρο τους. Όμως στον αντίποδα αυτών, υπήρξαν και πολλοί άλλοι λαοί, που επίσης ανέπτυξαν σπουδαίους πολιτισμούς ένθεν και εκείθεν του Ατλαντικού και αφανίστηκαν κατά τον ρου της ιστορίας, όπως οι Αρχαίοι Σκύθες, οι Θράκες, οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Καρχηδόνιοι, οι Σουμέριοι, αλλά και οι Ίνκας, οι Μάγια, οι Τολτέκοι, οι Αζτέκοι όπως και οι Ολμέκοι.
Η αγάπη για τη ζωή και τον τόπο τους
Εκτιμούμε, πως ένας σπουδαίος λόγος που οι λαοί αυτοί κατάφεραν στο πέρας των δεκάδων αιώνων να επιζήσουν, είναι το ότι αφ΄ενός επέδειξαν πολύ μεγάλη συνοχή ως πληθυσμιακές οντότητες εν είδει εθνών και αφ΄ετέρου, επέδειξαν πολύ ισχυρά συναισθήματα αγάπης και αφοσίωσης στον συγκεκριμένο γεωγραφικό τους χώρο, τα οποία τους παρείχαν τη δυνατότητα να τον υπερασπίζονται με σθένος, θυσιάζοντας ακόμη και τις ζωές τους.
Το ανάδελφον Έθνος
Όλοι οι παραπάνω λαοί ή ενότητες λαών, αποτελούν μεγάλες πληθυσμιακές οντότητες που αριθμούν πολλές δεκάδες έως και πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους. Τα πληθυσμιακά τους αυτά μεγέθη, τους παρείχαν πάντα την ευχέρεια να διαθέτουν πολυάριθμους και ισχυρούς στρατούς για να υπερασπίζονται τους πολίτες και τα εδάφη τους. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η χώρα μας που αφ΄ενός και ιδιαίτερα μικρή έκταση διαθέτει , αλλά και ο πληθυσμός της περιορίζεται σε μόλις μία δεκάδα εκατομμύρια ψυχές. Και αυτό πολύ χαρακτηριστικά το περιέγραψε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο αείμνηστος Χρήστος Σαρτζετάκης όταν με αφορμή αναφορά του σε Εθνικά μας θέματα είπε: «Η ψηλαφητή αλήθεια είναι ότι εμείς οι Έλληνες είμεθα ‘’έθνος ανάδελφο’’, αφού συγγενικά μας έθνη δεν υπάρχουν κατ΄αντίθεση προς άλλους λαούς, που δεν είναι μόνοι, αλλά διαθέτουν συγγενείς, όπως οι σλαβικοί λαοί, οι αραβικοί, οι αγγλοσάξονες, οι λατινογενείς και άλλοι ! Θέλοντας έτσι να δηλώσει πως σε κατάσταση Εθνικού κινδύνου, θα υπερασπιστούμε μόνοι μας την επικράτειά μας ,αφού δεν έχουμε αδελφούς να μας συνδράμουν!
Η παραδοξότητα
Η μοναδικότητα αυτή του Ελληνικού λαού όπου, παρ΄όλο το μικρό του πληθυσμιακό μέγεθος κατάφερε επί τρεις τουλάχιστον χιλιετίες να επιζεί διατηρώντας τη γλώσσα του και τα ίδια γνωσιακά του χαρακτηριστικά, συνειδητοποιούμε ότι πράγματι συνιστά παράδοξο. Προσπαθώντας να ερμηνεύσουμε το παράδοξο αυτό, καταλήγουμε σε δυο πιθανολογούμενες εκδοχές, ως εγγυήτριες της τρισχιλιετούς παρουσίας των Ελληνικών φύλων στον Αιγαιακό χώρο. Η μία είναι η αίσθηση των Ελλήνων για τις δυνατότητές τους, ή αλλιώς η υπερβολική τους αυτοπεποίθηση και η άλλη είναι η αγάπη τους για τη ζωή και μάλιστα για το ευ ζην!
Η έμφυτη αυτοπεποίθηση
Οι Έλληνες σαν λαός, νιώθουν πως είναι τόσο ικανοί ώστε είναι σε θέση να κυριαρχήσουν νοητικά τουλάχιστον, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτήν την πεποίθηση ίσως την απέκτησαν από την περίοδο που είχαν πλάσει στην φαντασία τους, τους Θεούς και τους Ημίθεούς τους καθ΄εικόνα και καθ ΄ομοίωσίν τους. Αυτή τους η αυτοπεποίθηση τους ώθησε στο να παραταχθούν στην μάχη στις Θερμοπύλες μόλις τριακόσιοι απέναντι στις δεκάδες χιλιάδες των Περσών. Αλλά ακόμη και στις μάχες κατά των Οθωμανών το 1821, όπου μερικές εκατοντάδες ατάκτων, αντιπαρατίθενταν σε μερικές χιλιάδες τακτικό στρατό των Οθωμανών.
Η αέναη προσπάθεια για ευζωία
Ανατρέχοντας στα ιστορικά και προϊστορικά χρόνια, δηλαδή στις μοναδικές περιόδους όπου τα Ελληνικά φύλα ήταν πραγματικά ανεξάρτητες πληθυσμιακές οντότητες, διαπιστώνουμε πως πέραν της αγωνίας τους για τη διατήρηση της ελευθερίας τους, εκείνο που ιδιαίτερα τους ενδιέφερε ήταν και πως θα ήταν η ζωή τους εν αρετή και ευδαιμονία. Προς τούτο είχαν πλάσει και τις ανάλογες θεότητές τους. Κατ΄αρχήν ως την σπουδαιότερη θεότητά τους είχαν την Αθηνά, τη Θεά της σοφίας, αφού θεωρούσαν, και δεν είχαν και άδικο, πως η σκέψη και η γνώση είναι πηγές ευτυχίας. Στη συνέχεια είχαν τον Διόνυσο και τον Βάκχο να τους συντροφεύει στα γλέντια και τις μυστηριακές τους τελετές. Επίσης είχαν την Αφροδίτη για να υμνήσουν τον έρωτα και τον Ερμή για τις σχέσεις επικοινωνίας τόσον μεταξύ τους όσον και με τους Θεούς τους. Στο τέλος είχαν και την Άρτεμη για να ασκούνται στην τέχνη του κυνηγιού και της τέρψης στην ομορφιά της φύσης. Ωστόσο στο μυαλό μας έχουμε πάντα τα λόγια του Μ. Αλέξανδρου κάθε φορά που αναφερόταν στον δάσκαλό του Αριστοτέλη: ‘’Στους γονείς οφείλομεν το ζην στους δε διδασκάλουες το ευ ζην’’. Όταν δηλαδή οι άλλοι λαοί ελάτρευαν θεότητες κυρίως για τη γονιμότητα , για τη προστασία της ζωής και για την ευκαρπία της γης, οι Έλληνες ενδιαφέρονταν και για το ευ ζην. Όμως και τις επιθυμίες τους αυτές για το ευ ζην, τις διαχειρίζονταν με τρόπο χωρίς υπερβολές και παρεκτροπές, αρμόζοντα στις φιλοσοφικές τους θεωρήσεις και στο πολιτισμό τους. Στον αντίποδα, βρίσκουμε τους Αρχαίους Ρωμαίους όπου είχαν υιοθετήσει ακραίες συμπεριφορές υποτιθέμενης απόλαυσης, όπως τα θεάματα με τις μονομαχίες μέχρι θανάτου, τα όργια στους κύκλους των ευγενών, τις ακατάσχετες οινοποσίες, όπως και τα θεάματα όπου άγρια ζώα κατασπάραζαν δύσμοιρους κατάδικους.
Ευζωία και DNA
Αν θεωρήσουμε πως από το 146 π.Χ. οπότε η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και ως το 1821 όπου ένα μέρος της απέκτησε την ανεξαρτησία του, η Ελληνική φυλή πάλευε όλους αυτούς τους αιώνες να διατηρήσει την αυθυπαρξία της. Τα ιδανικά που κυριαρχούσαν στην αξιακή κλίμακα των Αρχαίων Ελλήνων συνεχίζουν να ισχύουν και σήμερα. Όπως και τότε έτσι και σήμερα το ευ ζην συνεχίζει να είναι ατομικός και συλλογικός στόχος των Ελλήνων. Η προσπάθειά τους να απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής, λες και ενυπάρχει στο DNA του λαού.
Η Δημοκρατία ως το δυνατό χαρτί της αυτοπεποίθησης
Και αν, εντελώς ενορατικά, θεωρήσουμε πως η επιθυμία των Ελλήνων για ευζωία είναι στοιχείο της οντολογικής τους ύπαρξης, με την ίδια βαρύτητα θεωρούμε πως συμμετέχουν στο γνωσιακό και αξιακό τους σύστημα, τα ιδανικά της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, δηλαδή τα συστατικά στοιχεία της Δημοκρατίας. Η βαθιά αυτή πίστη των Ελλήνων στη Δημοκρατία και στους θεσμούς της, είναι εκείνη που λειτουργεί ως η εγγυήτρια αίσθηση της ενισχυμένης αυτοπεποίθησης που τους χαρακτηρίζει.
Democracy, Demokratie , Democracia, Democrazia
Οι διεθνείς κοινότητες αναγνωρίζοντας αφ΄ενός αυτή την κορυφαία αξία της Δημοκρατίας, η οποία καθιστά την εξουσία ένα συλλογικό αγαθό προσιτό σε όλους, αλλά και αφ΄ετέρου την αξία του Ελληνικού πνεύματος ως του γενεσιουργού αυτής της έννοιας, δημιούργησαν τις δικές τους λέξεις με μήτρα την Ελληνική λέξη. Έτσι έχουμε Democracy για τους Αγγλοσάξονες, Demokratie για τις Γερμανόφωνες χώρες, Democracia για τις Γαλλόφωνες και Democrazia για την Ιταλική γλώσσα καθώς και κάποιες ανάλογες λέξεις και για όλες τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές γλώσσες.
Η προσδοκία
Κλείνοντας λοιπόν την νοητική μας περιπλάνηση τόσο στην Αρχαιοελληνική όσο και στη νεότερη των Ελλήνων σκέψη, θεωρούμε πως εμείς οι Έλληνες αξίζουμε μιας καλύτερης τύχης. Όμως εκείνη δεν θα μας χαριστεί, αλλά θα την κάνουμε κτήμα μας μόνο όταν καταβάλοντας πολύ προσπάθεια θα ανακτήσουμε την αυτοπεποίθηση που μας κληροδότησαν οι παλιότερες γενιές και αφοσιωθούμε πραγματικά στα ιδανικά της ισότητας της δικαιοσύνης και του αλληλοσεβασμού μεταξύ μας.